Haurrak eta kirola

  Haur kirolarien eskubideen deklarazioa  

1.-   Kirol-jardueretan parte hartzeko eskubidea.
2.-   Haur bakoitzaren trebetasunari egokitutako mailan parte hartzeko eskubidea.
3.-   Trebatutako heldu baten laguntza izateko eskubidea.
4.-   Haur gisa jolasteko eskubidea ( Helduen moduan jokatzera behartu gabe).
5.-   Kirol-jardueretan, bere buruaz erabakiak hartzerakoan parte hartzeko eslubidea.
6.-   Ingurune seguru eta osasuntsuan parte hartzeko eskubidea.
7.-   Lehiatu ahal izateko, prestakuntza egokia jasotzeko eskubidea.
8.-   Arrakasta lortzearren berdintasunezko aukerak izateko eskubidea.
9.-   Duintasunez tratatua izateko eskubidea.
10.- Kirol-jardueretan gozatzeko eskubidea.

                                                                              Iturria: Kirola egiteko 25 arrazoi / Egilea: Luis Mari Zulaika

            

                                                       Maisu Raul Maguregik ateratako argazkiak

Haurren eskubideen adierazpena kiroletan

1.- KIROLA EGITEKO ESKUBIDEA: kirola egin nahi duen haur bati, klub battek ere, ezin diezaioke ezetzik esan. Klubari eta entrenatzaileari dagozkie, haurraren ezaugarrietara moldatzen diren ariketak eskeintzeak. Kirolan bortizkeria deuseztatzeko, txikitatik joku garbia irakatsi behar zaie.

2.- DIBERTITZEKO ETA UME MODUAN JOLASTEKO ESKUBIDEA: 7-8 urteetako haurrek eta 12-13 urte bitartekoek modu ezberdinean ulertzen dute kirola. Beraz, lehenengoentzat entrenamenduak berehalakoak, ludikoak eta anitzak izan behar dira. Bestalde, bigarrenentzat, ludikoa eta aniztasuna alde abtera utzi barik, kirolaren hezkuntza erakutsi behar zaie.

3.- EGOKIA DEN INGURUNE BATEZ GOZATZEKO ESKUBIDEA: doping-aren aurka jokatu behar dugu. Zentzu honetan, entrenatzaileek doping-aren aurka parte hartu behar dute eta gogotsuki aritu, haurrei beraien oposaketaren arrazoi etiko, mediku eta psikologikoak azalduz.

4.- TRATU EGOKIA JASOTZEKO ESKUBIDEA: umea harremanetarako duina kontsideratzea suposatzen du. Alde batetik, haurrek beraien entrenatzaileekin hitz egiteko gaitasuna dutela azpimarratu nahi du. Bestetik, ume batzuekin egiten diren astakeriak, hala nola, zaltzea edo elkartrukatzea zalatu nahi ditu, umeak ez baitira diru sarrerak edo eskulanabez moduan kontsideratu behar.

5.- ENTRENAMENDU BAT JASOTZEKO ETA PERTSONA TREBEEN ARTEAN EGOTEKO ESKUBIDEA: entrenatzaileen pedagogiako, psikologiako eta fisiologiako kalitatezko hezkuntzari dagokio. Bide batez, entrenatzaile trebeenak txikienez arduratu behar dira, kirolaren haztapenak oso garrantzitsuak direlako, erabakigarriak direla ez esateagatik.

6.- ENTRENAMENDUAK ERRITMO DESBERDINATARA EGOKITZEAREN ESKUBIDEA: alde batetik, garapenaren etapa nagusiei dagokio; bestetik, garapenaren indibidualaren erritmoa merezi duen kontsiderazioari.

7.- GARAIPENERAKO AUKERA BERDINAK DITUZTENEKIN LEHIATZEKO ESKUBIDEA: kirolan, irabaztearen eta galtzearen esperientziak, ezinbesteko aukerak dira autoestima eta besteekiko errespetua garatzeko. Horregatik, berdinen arteko lehiak sustatu behar dira, umeen garapen egokia bultzatzeko.

8.- EGOKITUTAKO LEHIAKETETAN JARDUTEKO ESKUBIDEA: lehiaketak haurren ezaugarri desberdinetara egokitu behar dira, eta umeen adina oso kontutan hartu behar dute.

9.- SEGURTASUN OSOZ KIROLA EGITEKO ESKUBIDEA: azpiegiturak, jolasteko zelaiak eta jardueren praktikak, haurren errealitate psikiko eta fisikoetara egokitu behar dira. Horrela, umeen segurtasun sentsazioa gora doa, espazioa kontrolatu ahal duelako.

10.- DESKANTSATZEKO DENBORA IZATEAREN ESKUBIDEA: maiz, oporretan haurrak kirol jarduerak egitera bultzatzen dituzte. Kirolak eta ikasketak bateratzen dituzten haurrek, deskantsatzeko denbora ere izan behar dute.Gainera, ez da ohikoa haurrei nekatuta daudela entzutea, beraz, helduei dagokie deskantsatzeko denbora hauek kontrolatzea.

11.- IRABAZLE BAT EZ IZATEKO ESKUBIDEA: baita irabazle izateko eskubidea ere. Horrela nahi badu eta horretarako gaitasuna badauka, adin batetik aurrera, kirolari gazteak, kirolaren jarduera gogortu ahal izango du; edo bestetik, kirol jarduera praktikatzen jarraitzea eragiten dion plazerragatik eta besteekin egoteko nahiagatik. Kasu bietan, umeetan praktikatutako kirolaren oroitzapen ona izango du.

Iturria: http://kirolezkirolbizi.blogspot.com.es/2010/03/haurren-eskubideen-adierazpena.html

  Haur eta gazteen kirolaren helburuak  

Hauexek dira, Gozatu Kirola egitasmoaren arabera, Haur eta Gazteen Kirolak lortu beharko lituzkeen Helburuak:

1.- Haur eta gazteek ongi pasa eta goza dezatela.

2.- Haur eta gazteek bizi eredu osasungarria lor dezatela.

3.- Haur eta gazteek balio positiboak gara ditzatela.

4.- Haur eta gazteek kirolaren gaitasun eta abileziak ikas ditzatela.

5.- Haur eta gazteek harremanetan jarri, elkarbizitza hobetu eta giza integrazioa bultzatu.

6.- Haur eta gazteek kirol arauak ezagutu eta errespetatu behar dituzte.

7.- Haur eta gazteek heuren bizitzan zehar kirolari ohikoak bihurtzea.

  Kirola  egiteko 25 arrazoi  

Onura psikologikoak

1.- Bizi-kalitatea eta ongizatea psikologikoa hobetzen du.

2.- Gogo-aldartea igotzen du.

3.- Autoestimua hobetzen du.

4.- Osasun mental egokia lortzen laguntzan du.

5.- Estresa sortzen duten eragileei aurre egitea errazten du.

6.- Herstura gutxitzea ahalbidetzen du.

7.- Depresio egoerak arintzen ditu.

8.- Adimena garatzen laguntzan du.

Onura sozialak

9.- Sozializazio-ahalmena errazten du.

10.- Etorkinen integrazioa errazten du.

11.-  Portaera desegokiak eta antiozialak saihesten laguntzan du.

12.- Droga-menpekotasunaren arazoari aurre egiteko aukera baliagarria da.

13.- Gutxitu fisikoen integrazioa erraz lezake.

14.- Emakumearen berdintasunaren aldeko borrokan lagun lezake.

15.- Kultur ondareari eusten lagun lezake. Herri kirolak.

16.- Eskolako errendimendua hobetzen du.

17.- Aisialdirako ohitura positiboak sustatzen ditu.

Balio hezitzaileak

18.- Kiroltasuna eta joko garbia bultzatzen du.

19.- Solidaritate-espiritua garatzen du.

20.- Errespetua hedatzen laguntzan du.

21.- Arduratsuago egiten gaitu.

22.- Esfortzuaren kultura azpimarratzen du.

23.- Hobetze-sena areagotzen du.

24.- Autokontrola lantzen du.

25.- Autodiziplina sustatzen du.

  Kirola eta balio etikoak  

              Futbol zelaian dauden jokalariak, askotan, herrialde askoren osasun, hezkuntza eta jateko beharrak baino garestiagoak dira. Diruak, ikuskizunak, propagandak, kirol lehiaketak eta lehiaketarako prestakuntzak, kirolaren esentziaren, hau da, kirol espirituaren galera eragin dezakete.

Kirol ikuskizunari dagokionez garrantzitsuena helburua da, eta honek berau lortzeko erabili beharreko bitartekoak eta egin beharreko bidea baldintzatzen ditu. Kirolean, emaitzak eta lor litezkeen bestelako onurak, hala nola, dirua, fama eta loria, lortu nahiak, sarritan, “edozer” edo “beharrezkoa dena” egitera bultzatzen dute. Metodoari eta emaitzak lortzeko bide egokiari jaramonik ez egiteak, ezinbestean, kirolaren merkantilizazioa dakar, eta norbanakoak ez ezik, kirol taldeek, herriek, nazioek eta estatuek ere horretan parte hartzen dute.

Benetako kirolaren balioak

         Gutako askok beste modu bateko kirola nahi dugu. Munduko haur eta gazte guztien eskubidea den kirola, balorez betetako kirola. Bizitza eta ongizatearen parte den kirola, geure buruarekin ditugun konpromisoak betetzeko eta ilusio, zein esfortzuak partekatzeko bitarteko den kirola, pertsona oinarri duen kirola, gizatiartzeko gaitasuna daukan kirola. 

              Kirol hori lortzeko, arau etikoak ez ezik, kanpoko arauak, hau da, kirol erakundeek sortu eta onartutako arauak, ezinbestekoak dira. Alde batetik lehiaketak, nahiz entrenamenduak ondo bidera daitezen, eta bestetik kirol-praktikaren zentzua gal ez dadin. Kirolariok arau etikoak eta kanpoko arauak, biak, behar ditugu. Ezin diogu kirolari gisa dugun konpromisoa ahaztu, kirolari izateari utziko genioke eta.

           Benetako kirolaren ondasun nagusiak oinarrian dituen balio etikoak dira. Izan ere, balio horiek guztion esku daude, ez dute inor baztertzen eta ez daude emaitzen edota sailkapenen menpe. Horretaz gain, betiko dira eta denboraren poderioz ez dute baliorik galtzen. Balio etikoekin beti irabazten dugu. Hori dela eta, altxor hau zaindu eta goratu behar dugu, eta kirolarekin oraindik gozatzen ez dutenei eskaini behar diegu, bereziki haur eta gazteei.

          Baina kirol-balio, kirol-etika eta kiroltasunaren inguruko jarduna ez da jardun estatiko eta dotore gisa erabili behar. Egoera dinamikoa da eta etengabeko arreta eta analisia ez ezik, eguneroko praktika kontsekuentea eskatzen du; benetako konpromisoan oinarritu eta etengabe aurrera egitea, alegia.

          Kirol-jarduerak kirola definitzen duten baloreak izan behar ditu oinarri. Eta balore horiek, kirolari, zein kirolarien laguntzaileoi, beti, etikoki zuzenak diren erantzunak eskatzen dizkigute. Erantzun horiek kirolariaren barruan jaio behar dute, inguruko eskakizunetatik aske, momentuak edo inguruak eragin gabe.

Errespetua

         Kirolari eta kirol munduko pertsona gisa dugun konpromisoak, edonoiz eta edonon kirolari erabateko errespetua izatea exijitzen digu. Jarrera horrek, besterik ez bada ere, kirolaren arauak onar eta obedi ditzagula eskatzen du; eta zorrotzago jokatuz gero, momentuoro nobleak izatea, eta bide batez, kirolaren arauei balio handiagoa ematea.

      Kirolak pertsonari on egiteko balio behar du. Onura fisikoak, gorputza zaintzeko; onura mentalak, osasun psikologikoa mantentzeko eta hobetzeko; eta onura sozialak, pertsonen sozializazio eta integrazio-prozesuak errazteko. Ideia hau abiapuntu gisa hartu behar genuke. Hortaz, min egiten duen kirola zilegi al da? Eta kirolariari kalte egiten diona? Hori kirola al da? Ez ote da kirol-espiriturik gabeko lehiaketa, edo lehiaketarako prestakuntza?

     

       Kirol-jarduerak, onuragarria izango bada, gizakian oinarritu beharra dauka. Pertsonan zentratua egon behar du eta gizakiarenganako zein, kirolariarenganako errespetua ditu oinarri. Hortxe dago koska.

Errespetu kontzeptua praktikara eramatea

           Kirolariak, edozein kirolarik, zuzen eta errespetuz tratatua izateko eskubidea du. Kirol-lagunek, aurkariek, entrenatzaileek, zuzendariek, komunikabideek, zein publikoak hala tratatu behar dute. Kirolariok, beste kirolarien beharra daukagu, kirola mantenduko badugu; aurkarien beharra, jokatu eta geure burua probatuko badugu; helburu bateratuen beharra, lehiatuko badugu.

          Entrenatzaileek, zuzendariek, laguntzaileek eta, besteak beste, ikusleek ere kirolarien beharra daukate, kirola euren artean izan eta kirolarekiko mantendu nahi duten lotura hori eten ez dadin.

     Errespetuak edozein kirolari onartu eta baloratzea, berezitasunak aztertzea, onartzea eta toleranteak izatea eskatzen du. Kirolak sozializazio eta integrazio-prozesuak bultzatzeko gaitasuna du, baina horretarako ezinbestekoa da hain onak ez direnak, nahiz baldarrak ez mespretxatzea eta jarrera xenofoboak ez onartzea.

         Kirolaria errespetatzeak kontuz ibiltzea eskatzen du. Biolentzia eta erasorik gabeko kirola, hau da, kirol segurua egiteko konpromisoa. Kirolariak beste kirolariei kalte egin diezaieketen ekintzak saihestu behar ditu. Eta ez hori bakarrik; kirolak segurua izateaz gain, ongizatea ekarri behar du eta batez ere haur, nahiz gazteei gizaki oso izatera iristen lagundu.

          Baina kirolariarekiko errespetua ez da nahikoa. Kirolaria ez ezik, jokoa ere errespetatu behar da. Kirola errespetatzeak jokoa definitzen duten arauak onartzea eta betetzea eskatzen du; kirolariek eta kirolarientzat sortutako arauak betetzea. Kirola errespetatzeak ongi jokatzeko eta hobea izaten saiatzeko konpromisoa eskatzen du. Kirolari eta entrenatzaile guztiek, entrenamendu bakoitzean eta lehiaketa bakoitzean gero eta hobeak izaten, eta beren trebetasunak adierazten saiatu behar lukete. Hori bai, kirola jokoa dela ahaztu gabe; izan ere, kirolaren helbururik nagusienetarikoa ondo pasatzea da.

Kirolari gisa, geure burua errespetatu, geure buruarekin leial jokatu

         Geure burua ere errespetatu behar dugu eta, horretarako, geure burua baloratu egin behar dugu, eta era berean, geure buruarekin leial jokatu. Horretaz gain, geure gorputza zaindu behar dugu, lehiaketaren balizko interesak lortu nahian osasuna eta segurtasuna arriskuan jarri gabe.

  

       Geure buruarekiko errespetuak osotasun morala eta onestasuna eskatzen ditu. Hartutako konpromisoak eta emandako hitza bete behar ditugu. Kirolak, beraz, trebetasun fisikoez gain, adimen gaitasuna eta balio morala ere agirian uzten ditu.

      Kirolaren inguruan lan egiten dugun guztiok kirolariari laguntzeko gaude. Entrenatzaile, prestatzaile, zuzendari, kirol mediku eta gainerakoek, ezin dugu kirolaria gure izena ezagutarazteko erabili. Ezin dugu, emaitza onak lortzearren, edonola jokatu. Hain onak ez diren jokalariak ezin ditugu hobetzeko aukerarik eman gabe baztertu. Eta ezin ditugu dopina eta tranpak onartu. Gure jokaerak erabat bestelakoa izan behar du.

         Kirol-mediku naizen aldetik, nire lanbide berean dabiltzan bata zuriz jantzitako medikuei kirol ekintzetan gehiago parte har dezaten eskatu nahi nieke; kirolariaren bizitza zaindu behar dugu, bai kirol-bizitzan, bai ondoren. Gure lanak ahalik eta onena izan behar du.

   Oreki Fundazioan lan horretan dihardugu. Kirolari, entrenatzaile eta besteak beste, gurasoentzako, Kode Etikoak sortu ditugu, beste elkarte batzuen printzipio-deklarazioen antzekoak. Baita Jardunbide Egokiaren Deklarazioa eta Konpromiso Kontratuak ere, kirol taldeek eta klubek izan beharreko jarrera etikoa adierazteko, eta kirolari eta kluben arteko hartuemanak etikoki bideratzeko.

         Kirolariak eragile dopatzaile eta ezkorrak baztertzea aukera etikoa da. Besteok kirolaria dopin substantziak hartzera ez bultzatzea eta joko garbia, errespetua eta kirolaren baloreak sustatzea ere aukera etikoa da.

      Nahiz eta gure indarra, gizabanako eta lan-talde gisa, mugatua izan, ildo honetatik jarraitu beharra daukagu. Ez daukagu gauzak dauden bezala jarraitzen uzterik. Ezin dugu egungo egoera besterik gabe onartu. Arazoari erantzun egokia eman behar diogu.

José Manuel GONZÁLEZ ARAMENDI, Kirurgia eta Medikuntzan Doktorea. Hezkuntza Fisiko eta Kirolean aditua. Oreki Fundazioa                                   http://www.euskonews.com/0398zbk/gaia39802eu.html