Karrantzako zuhaitzak ikasten: Urkia (3)

 

Izen zientifikoa (latinez): Betula alba

Euskaraz: Urkia

Gazteleraz: Abedul

Ingelesez: Birch tree

Familia: betulazeoak

   BEREIZKUNTZA ETA EZAUGARRIAK:   

*  Hosto galkorreko zuhaitza.

*  Adaburu estua du, kono zorrotzaren formakoa, adar zintzilikariekin.

*  Hogei metroko garaiera irits dezakeena.

*  Urrundik ikusita, ezaugarri garrantzitsuenak itxura piramidala eta azala zuri-leuna dira. Hurbildu ahala azalak dituen zirrinda ilun  horizontalak bereiz daitezke.

*  Hostoak triangeluarrak edo gezi formakoak dira; berde argitsuak dira, eta udazken garaian horiska kolorea hartzen dute.

*  Udaberrian loratzen da. Lore usaintsuak apirilean agertzen dira. Fruituak, hegaldunak, uda amaieran edo udazken hasieran heldu egiten dira.

*   Hasieran hazkuntza oso arina du, baina adinarekin gutxituz doa.

*  Sustraiak azalekoak dira eta lurzoru handian zehar  hedatzen dira. 

*  100 urte inguru bizi daiteke.

     Urkidia El Suceson    

   ERABILERA:   

*  Hazkuntza arina eta itxura dotorea dela eta, lorategi eta parkeak hornitzeko erabili da. 

*  Zura paper-orea fabrikatzeko erabiltzen da; oso ondo hartzen du su, eta oso estimatua da egurretarako.

* Zuhaitz honen enborra oso erabilia izan da besteak beste, ikatza egiteko, papergintzan eta artzainen kaikuak eta txokoloak elaboratzeko
*  Europako Iparraldean, hango baita jatorriz, edari apartsu bat ateratzen dute haren izerditik: urkizerbeza.

*   Aditu batzuen ustez, "betula" latinetik dator, "zigortu" esannahia omen du; garai batean ohitura zela haren adarrak erabiltzen eskoletan umeak zigortzeko.

      Urkiaren enbor lirainak, El Suceson dagoen parkean    

   HABITATA eta HEDAPENA:  

*  Jatorriz Europarra.

*  Hondar-lurrak atsegin ditu, baina oso lehorrak direnean ez da ageri.  

*  Hau itzala emeten dioten espezierik ez dagoelako da. Honela espezie honek baso txikiak era ditzake; urkidiak.

*  Ia Europa osoan eta Asiako parte handi batean dago hedatuta.

*  Euskal Herrian dagokionez, baso hostoerorkor askotan aurkitzen da; adibidez, Karrantzan.

      Maider, Araitz, Erika eta Nekane urki enbor batean ezkutaketan, ala?     

              

           URKIA