6. mailako Euskara eta Literatura

Ikasi behar dena:

1. gaian

Europako hizkuntzak

* Europan 50 hizkuntza baino gehiago hitz egiten dira.
* Europa osoan  bakarrik hiru estatu elebakarrak daude (Portugal, Albania eta Bulgaria).
* Beste guztiak eleaniztunak dira; hau da, hizkuntza bat baino gehiago hitz egiten dela bere lurraldean.
* Espainian lau hizkuntza daude: Gaztelera, Euskara, Galiziera eta Katalana.
* Euskara Euskal Herrian hitz egiten da (Espainiako Euskadi eta Navarra autonomia-erkidegoetan) eta Iparraldean (Frantziako hego-ekialdean).
* Europako zenbait estatuetan hizkuntza mugak eta muga geografikoak ez datoz bat.

* Hitz-familiak
Batzuetan hitz bera errepikatzen da hainbat hitzetan. Hitz horiek guztiek dute oinarri bera. 
   Adibide bat:

Ogibide, okin eta okindegi hitzek oinarri bera dute: ogi hitza. Hitz horiek familia berekoak dira; alegia, eremu lexikoa osatzen dute.

* Digramak eta diptongoak

Dakizunez, digramak banatu ezin daitezkeen kontsonate bikoteak dira, hots bakarra adierazten dutena (tx, ll, tz...). Baina kontsonanteez aparte, badira banatu ezin daitezkeen bokal bikoteak ere: diptongoak.

Digramak eta diptongoak idaztean ez dira inoiz banatzen, ezta lerroz aldatzerakoan ere.

   Adibide bat:

Gogoratu: - Digramak hots bakar bat adierazten duten kontsonante bikoteak dira (ts, tx, tz, dd, ll, rr, tt).

           -  Diptongoa bi bokalek eratzen dute, elkarren ondoan eta silaba berean daudenak.

* Euskara eta euskalkiak

Hala ere, kontuan izan behar da euskalkiak ez dira lerro estu eta zehatzen arabera banatzen; izan ere, bi euskalkiren artean tarteko eremu bat egoten da, euskalki bietako ezaugarriak dituena.

* Deskribapenak

. Leku bat deskribatzeko, hasi ikuspegi orokorrarekin, eta gero, azaldu xehetasunak.

. Giro baten berri emateko, bost sentzumenak izan behar dira kontuan.

                  - Lehenengo, deskribatu inguru fisikoa eta bertako zehetasunak.

                  - Ondoren, pentsatu usain eta zaratetan, eta azaldu zer emozio eta sentipen 

                     sortzen dizkizuten.

. Erabili adjetiboak, konparazioak eta gaiari dagokion lexikoa.

. Testua eman baino lehen, errepasatu eta zuzendu ortografia-akatsak eta aurkezpenari dagozkionak.